ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ: ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ Δ.Μ. ΚΑΙ Κ.Ε. Σε ποιες αποτρόπαιες πράξεις προέβησαν οι Τριάκοντα για να εδραιώσουν την εξουσία τους; Κάντε αναφορά και σε συγκεκριμένα αποσπάσματα από τα Ελληνικά του Ξενοφώντα που διδαχθήκατε. Αυθαιρεσίες και εγκλήματα Μετά την εκλογή των Τριάκοντα και την κατεδάφιση των μακρών τειχών, οι Τριάκοντα ήταν υποχρεωμένοι να συντάξουν ένα σύνταγμα. Ωστόσο, ανέβαλαν συνεχεία τη σύνταξη και δημοσίευση του. Εν τω μεταξύ, συγκροτούσαν τη βουλή και τις άλλες αρχές όπως ήθελαν αυτοί. Ο λόγος για τον οποίο καθυστερούσαν την έκδοση συντάγματος ήταν διότι ήθελαν να υποβάλλουν δικούς τους νόμους και καθεστώς χωρίς κανένα εμπόδιο να διακόπτει την εξέλιξη της τυραννίας τους (2.3.11 «…τούτους μὲν ἀεὶ ἔμελλον συγγράφειν τε καὶ ἀποδεικνύναι, βουλὴν δὲ καὶ τὰς ἄλλας ἀρχὰς κατέστησαν ὡς ἐδόκει αὐτοῖς.» ). Έπειτα άρχισαν να συλλαμβάνουν τους γνωστούς καταδότες και να τους επιβάλουν την θανατική καταδίκη. Τον καιρό της δημοκρατίας οι καταδότες είχαν κάνει τη συκοφαντία επάγγελμα και ταλαιπωρούσαν την καλή τάξη. Αργότερα, άρχισαν να καταστρώνουν σχέδια για να επιβάλλουν την ανεξέλεγκτη κυριαρχία τους στην πόλη. Το πρώτο βήμα ήταν να στείλουν στη Λακεδαίμονα τον Αισχίνη και τον Αριστοτέλη, για να πείσουν τον Λύσανδρο να ενεργήσει να τους δοθεί φρουρά «ώσπου να βγάλουν από τη μέση τα κακά στοιχεία και να οργανώσουν το καθεστώς». Εκείνος πείστηκε και φρόντισε να τους δώσουν τη φρουρά με τον Καλλίβιο για αρμοστή. Μόλις οι Τριάκοντα πήραν τη φρουρά βάλθηκαν να καλοπιάνουν με κάθε τρόπο τον Καλλίβιο, για να εγκρίνει όλες τους τις πράξεις ενώ αυτός από τη μεριά του τους έδινε στρατιώτες από τη φρουρά, που τους βοηθούσαν να συλλάβουν όποιους ήθελαν. Όχι πια «κακά στοιχεία» κι ασήμαντα πρόσωπα, αλλά από δω και μπρος όποιον τους δημιουργούσε την υποψία ότι δεν θ' ανεχόταν τον παραγκωνισμό του και που αν δοκίμαζε να αντιδράσει, θα έβρισκε πολλούς συμπαραστάτες. Ιεροσυλία Κατά τον ξεσηκωμό του Θηραμένη, οι Τριάκοντα δεν δίστασαν να διαπράξουν ιεροσυλία. Μετά από συζήτηση με τους Τριάκοντα, ο Κριτίας διέταξε άνδρες με μαχαίρια να σταθούν στη σκηνή, μπροστά από το κοινό, και τότε να αφαιρέσουν το όνομα του Θηραμένη από τον κατάλογο των 3.000, στερώντας του το δικαίωμα για δίκη. Ο Θηραμένης προσπάθησε να βρει καταφύγιο σε ένα βωμό στο ιερό, αλλά δεν τα κατάφερε. Οι Έντεκα, οι φύλακες των φυλακισμένων, τον έσυραν μακριά από τον βωμό και τον ανάγκασαν να πιει ένα κύπελλο από κώνειο. Που, κατά τη γνώμη σας, οφείλεται η σκληρότητα των πράξεών τους; Ο σκοπός των Τριάκοντα Τυράννων ήταν να επιβάλλουν ένα καθαρά ολιγαρχικό καθεστώς. Εφόσον όμως οι Αθηναίοι, επηρεασμένοι από τα πλεονεκτήματα της δημοκρατίας και αρνούμενοι να χάσουν τα δικαιώματα που τους προσέφερε, δεν θα δέχονταν την επιβολή ενός τέτοιου καθεστώτος, οι Τριάκοντα ήταν αναγκασμένοι να χρησιμοποιήσουν βία και τρομοκρατία για να επιβάλλουν την εξουσία τους. Σε ποιες αποτρόπαιες πράξεις προέβησαν οι Τριάκοντα για να εδραιώσουν την εξουσία τους; Κάντε αναφορά και σε συγκεκριμένα αποσπάσματα από τα ελληνικά του Ξενοφώντα που διδαχτήκατε Αναζητήστε άλλες περιπτώσεις τυραννικών καθεστώτων στον αρχαίο ελληνικό κόσμο (π.χ. Πεισίστρατος, Πολυκράτης κ.ά.) Συγκρίνετε την πολιτική που άσκησαν, καθώς και τις πράξεις τους με τις αντίστοιχες των Τριάκοντα. Σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε; Τύραννος Τύραννος είναι ο κυβερνήτης του πολιτεύματος της Τυραννίας. Το πολίτευμα αυτό ίσχυε στην Πόλη-κράτος τον 8ο αιώνα. Οι τύραννοι ανέβαιναν στην εξουσία με την βοήθεια των οπαδών τους χωρίς απαραίτητα αυτό να είναι σύμφωνο με τη βούληση της πλειοψηφίας. Παρ' όλα αυτά, οι τύραννοι επεδίωκαν και πετύχαιναν να κερδίσουν την εύνοια μέρους ή ολόκληρου του λαού πραγματοποιώντας έργα ή επιτεύγματα πολιτισμικής φύσεως, όπως ο Περίανδρος της Κορίνθου και ο Πεισίστρατος της Αθήνας. Τελικώς οι τύραννοι απέτυχαν να φέρουν την ευημερία των πολιτών και συνεπώς ακολούθησε η Δημοκρατία, αρχικά από την Αθήνα, ενώ άλλες πόλεις οδηγήθηκαν στην Ολιγαρχία. Τύραννοι εξακολουθούν να υφίστανται σήμερα, επιδιώκοντας το προσωπικό τους συμφέρον. http://el.wikipedia.org/wiki Τριάκοντα Τύραννοι Οι Τριάκοντα Τύραννοι συνιστούσαν μια ολιγαρχική κυβέρνηση τριάντα ατόμων, η οποία διαδέχτηκε την αθηναϊκή δημοκρατία μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Διήρκεσε 8 μήνες, το 404 π.Χ. Τον τρόπο αυτό διακυβέρνησης επέβαλε στους Αθηναίους ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος μετά την παράδοση της πόλης, την οποία διαπραγματεύτηκε ένας από τους μελλοντικούς τυράννους, ο Θηραμένης. Η Εκκλησία του Δήμου προέβαλε αντίσταση, ωστόσο με τη βοήθεια μιας σπαρτιατικής φρουράς που εγκαταστάθηκε στην πόλη οι Τριάκοντα, με τον Κριτία επικεφαλής, εγκαθίδρυσαν ένα καθεστώς τρόμου, το οποίο διατήρησε στο ακέραιο τα πολιτικά δικαιώματα μοναχά 3.000 ατόμων, μέλη της δικής τους παράταξης. Οι αντίπαλοί τους μπορούσαν να βρουν ξαφνικά το θάνατο χωρίς να προηγηθεί δίκη. Εκείνοι που αντιστάθηκαν στην εξέλιξη αυτή των πραγμάτων εξοντώθηκαν χωρίς οίκτο, ανάμεσά τους κι ο ίδιος ο Θηραμένης που εξαναγκάστηκε να πιει κώνειο. Τον Ιανουάριο του 403 π.Χ. , μετά από επτά ή οκτώ μήνες στην εξουσία, οι Τριάκοντα εκδιώχθηκαν από το Θρασύβουλο προς μεγάλη ανακούφιση των κατοίκων. Μόνιμη κυβέρνηση Ωστόσο, πολύ σύντομα, η διακυβέρνηση των Τριάκοντα εξελίχτηκε σε τυραννία. Δημιούργησαν μια σωματοφυλακή 300 ανθρώπων, οι οποίοι κουβαλούσαν μαστίγια, και χειρίστηκαν τη φρουρά που άφησαν οι Σπαρτιάτες. Επίσης ίδρυσαν ένα νέο σώμα δέκα ατόμων για να κυβερνήσουν τον Πειραιά, παραδοσιακό προπύργιο των δημοκρατικών. Παραμερίζοντας τους θεσμούς, προχώρησαν σε μια σειρά από εκτελέσεις μετοίκων (μεταξύ των οποίων ήταν ο Πολέμων (ή Πολεμίων), αδερφός του ρήτορα Λυσία, ο οποίος δεν κατόρθωσε να ξεφύγει) και πλουσίων πολιτών, ώστε να δημεύσουν την περιουσία τους. Οι εκτελέσεις αυτές τελικά έσπειραν τη διχόνοια ανάμεσα στους Τριάκοντα. Το ένα στρατόπεδο εκπροσωπούσε ο Κριτίας με τις εξτρεμιστικές του ιδέες, ενώ το άλλο ο Θηραμένης με τη μετριοπαθή του στάση: «Αλλά επειδή αυτός [ο Κριτίας] ήταν πρόθυμος να θανατώσει πολλούς, επειδή είχε εξοριστεί από το λαό, ο Θηραμένης του εναντιωνόταν, λέγοντας ότι δεν ήταν λογικό να θανατώνουν κάποιον, επειδή τον τιμούσε ο λαός, και δεν έκανε κακό στους καλούς και αγαθούς ανθρώπους». Πράγματι, ο Θηραμένης επιθυμούσε ένα πολίτευμα που θα στηριζόταν σε μια μεγάλη βάση εύπορων πολιτών, η οποία θα περιελάμβανε και πλούσιους μη πολίτες. Ο Κριτίας, αντίθετα, πρέσβευε την άσκηση εξουσίας βασισμένης στην δύναμη: «Αν πιστεύεις, προσέθεσε, πως επειδή είμαστε τριάντα κι όχι ένας, δεν πρέπει να βρισκόμαστε σε επαγρύπνηση για την εξουσία μας σαν να ήταν μια τυραννία, είσαι αφελής». Συνεπώς, ο Κριτίας ενορχήστρωσε την εξόντωση του Θηραμένη: σε πρώτο στάδιο, πέρασε ένα νόμο βάσει του οποίου οι Τριάκοντα είχαν την εξουσία να εκτελούν όσους δεν άνηκαν στους τρισχιλίους. Κατόπιν, πέρασε έναν άλλο νόμο που απέκλειε από το σώμα των πολιτών εκείνους που συμμετείχαν στην καταστροφή των τειχών της πύλης της Ηετιωνείας ή που, γενικότερα, έδρασαν ενάντια στην προγενέστερη τυραννίδα των Τετρακοσίων. Τελικά ο Θηραμένης, ο οποίος είχε διαπράξει και τα δύο, καταδικάστηκε να πιει κώνειο. Ο Αριστοτέλης, ο Ισοκράτης και ο Αισχίνης υπολογίζουν τον αριθμό των θυμάτων στα 1.500 άτομα (αν και δεν έγινε γνωστό αν ο αριθμός αντιπροσωπεύει το σύνολο των θυμάτων, πολιτών και μετοίκων), τεράστιος αριθμός για έναν πληθυσμό 40.000 ανδρών με πολιτικά δικαιώματα (και κάπου ισάριθμων μετοίκων). Σύμφωνα με τον Πλάτωνα και τον Ξενοφώντα, ο Σωκράτης, ο οποίος γνώριζε προσωπικά ορισμένους από τους Τριάκοντα (και μάλιστα τον ίδιο τον Κριτία) και που ίσως δεν ήταν κι εντελώς αντίθετος με την προοπτική μιας τέτοιας «ολιγαρχικής επανάστασης», αρνήθηκε πεισματικά να συμμετάσχει στις πράξεις τους. Ο κατάλογος αυτός των ονομάτων παρατίθεται από τον Ξενοφώντα.[5]. Σημειώνεται πως ορισμένοι από αυτούς φέρουν το ίδιο όνομα με διασημότερους συμπατριώτες τους, αλλά δεν πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα. Για παράδειγμα ο τύραννος Σοφοκλής δεν έχει σχέση με το διάσημο δραματουργό, ούτε ο τύραννος Αισχίνης με το διάσημο ρήτορα. http://el.wikipedia.org/wiki Πεισίστρατος Ο Πεισίστρατος υπήρξε κατά διαστήματα για συνολικά περίπου 20 χρόνια τύραννος των Αθηνών, στην περίοδο 561 έως 527 π.Χ. Προσπάθησε και κατάφερε να επιβάλει τυραννίδα τρεις φορές χρησιμοποιώντας άλλοτε συμμάχους από διάφορες πόλεις, άλλοτε από την ίδια την Αθήνα όπου υπήρχαν έντονες διαμάχες εξουσίας μεταξύ αντίπαλων ισχυρών οικογενειών, άλλοτε μισθοφορικό στρατό και άλλοτε τραγελαφικά τεχνάσματα. Τις πρώτες δύο φορές κατάφερε να επιβληθεί για μικρό χρονικό διάστημα, μετά το οποίο ανατράπηκε και εξορίστηκε. Την τρίτη φορά όμως έμεινε στην εξουσία μέχρι το θάνατό του. Αυτός επήλθε από φυσικά αίτια και σε μεγάλη ηλικία του Πεισιστράτου, το 527 π.Χ., οπότε τον διαδέχτηκαν οι Πεισιστρατίδες. Συνολικό έργο Στο διάστημα της διακυβέρνησής του σπάνια εφάρμοζε στυγνή τυραννία και φρόντιζε να κρατά πολιτικές ισορροπίες[1] μη καταλύοντας όλους τους θεσμούς. Εντούτοις με πολλούς τρόπους παρακώλυε την πραγματική λειτουργία της δημοκρατίας και ήλεγχε όλους τους μηχανισμούς της εξουσίας, παίρνοντας κατά καιρούς και ακραία, σαφώς τυραννικά μέτρα. Δήμευσε τις περιουσίες όσων εξόρισε και τις μοίρασε στους ακτήμονες ή στους μικροκτηματίες και γενικά πήρε στη συνέχεια οικονομικά μέτρα υπέρ των αγροτών, βοσκών, θητών[2] και φτωχών που αποτελούσαν και το βασικό λαϊκό έρεισμά του. Στήριξε την πολιτική του στον "πόλεμο κατά των πλουσίων" αλλά πήρε και μέτρα που τον έκαναν αρεστό ακόμα και σε εκείνους, επειδή τόνωσαν το εμπόριο και τη βιοτεχνία. Αυτό το έκανε τόσο για να ευημερεί η πόλη, όσο και για να προσεταιρίζεται όσους αριστοκράτες και αστούς εμπόρους μέχρι πρόσφατα στήριζαν το κόμμα των "παραλίων" ή εκείνη την εποχή, των Αλκμεωνίδων. Απέφυγε τους πολέμους και στα ειρηνικά χρόνια της κυβέρνησής του η οικονομία της Αθήνας βελτιώθηκε σημαντικά, κατασκευάστηκαν πολλά έργα και δημιουργήθηκε σημαντική βιβλιοθήκη. Ο ίδιος είχε σημαντικά εισοδήματα από προσωπικές επιχειρήσεις που απέκτησε στο Παγγαίο όσο ήταν εξόριστος και έτσι δεν επιβάρυνε ιδιαίτερα τον κρατικό προϋπολογισμό με προσωπικές δαπάνες που θα τον αποξένωναν από το λαό. Συνέδεσε το όνομα του με σπουδαία εξωραϊστικά έργα (Εννεακρούνος πηγή, τελεστήριο της Ελευσίνας) καθώς και την προσπάθεια για δημιουργία βιβλιοθήκης .http://el.wikipedia.org/wiki Πολυκράτης Ο Πολυκράτης ήταν τύραννος της Σάμου κατά το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. Ανάληψη εξουσίας Δεν είναι γνωστό ποια χρονολογία ακριβώς πήρε την εξουσία. Εκμεταλλεύτηκε μια γιορτή της Ήρας όταν όλοι βρίσκονταν έξω από την πόλη και ανέτρεψε το καθεστώς μαζί με τους αδερφούς του, που από τον Ηρόδοτο αναφέρονται ως Παντάγνωτος και Συλοσών. Μοίρασαν το νησί σε τρία μέρη και ο καθένας διοικούσε από ένα, όμως ο Πολυκράτης σκότωσε τον Παντάγνωτο και εξόρισε τον Συλοσώντα. Ακολουθώντας τη συνηθισμένη τακτική των τυράννων ο Πολυκράτης προσπάθησε πρώτα απ' όλα να εδραιώσει την εξουσία του. Σκότωσε ή εξόρισε όσο μπορούσε περισσότερους γεωμόρους, δηλαδή μεγαλογαιοκτήμονες, οι οποίοι επιθυμούσαν να εγκαταστήσουν στη Σάμο ολιγαρχικό πολίτευμα. Ο Πολυκράτης έφτιαξε ένα στόλο από εκατό πλοία και χίλιους τοξότες και λεηλατούσε τα νησιά του Αιγαίου, όπως για παράδειγμα τη Ρήνεια της Δήλου, την οποία αφιέρωσε στο Δήλιο Απόλλωνα. Κατάφερε επίσης να νικήσει το συνασπισμένο στόλο της Μιλήτου και της Λέσβου. Έργα Κατά τη διάρκεια της τυραννίας του, ο Πολυκράτης έκανε πολλά σπουδαία έργα στη Σάμο. Έφερε από τα Μέγαρα τον υδραυλικό Ευπαλίνο, ο οποίος κατασκεύασε το «Ευπαλίνειο όρυγμα» που ύδρευε με ασφάλεια την πόλη σε περίπτωση πολιορκίας. Περιτείχισε την ακρόπολη Αστυπάλαια, όπου έχτισε το πλούσιο ανάκτορο του. Επί ημερών του ακόμη, ανεγέρθηκε το Ηραίον, ο μεγαλύτερος ελληνικός ναός που είχε δει ο Ηρόδοτος. Στα ανάκτορά του έμειναν οι λυρικοί ποιητές Ανακρέων και Ίβυκος. http://el.wikipedia.org/wiki Ιππίας Ο Ιππίας (575 π.Χ. -490 π.Χ.) ήταν γιος του τυράννου των Αθηνών Πεισίστρατου τον οποίο και διαδέχθηκε μαζί με τον αδελφό του Ίππαρχο το 527 π.Χ. Οι δύο Πεισιστρατίδες συγκυβέρνησαν για περίπου 13 χρόνια, μέχρι το καλοκαίρι του 514 π.Χ., όταν οι Αρμόδιος και Αριστογείτονας σκότωσαν για λόγους κυρίως προσωπικούς τον Ίππαρχο. Στη συνέχεια ο Ιππίας κυβέρνησε μόνος του για τέσσερα χρόνια, μέχρι το καλοκαίρι του 510 π.Χ. οπότε και η τυραννίδα ανατράπηκε με στρατιωτική επέμβαση του βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη –επέμβαση που εν μέρει προκλήθηκε και από τη διπλωματία των Αλκμεωνιδών προς το Μαντείο των Δελφών. Ο Ιππίας με την οικογένειά του εξορίστηκαν και η δημοκρατία αποκαταστάθηκε, αλλά ο τύραννος προσπάθησε να επανέλθει στην εξουσία της Αθήνας προσεταιριζόμενους τους Σπαρτιάτες. Το σχέδιό του δεν ευοδώθηκε από την Πελοποννησιακή συμμαχία και ο Ιππίας έφυγε άπραγος για την Περσία, όπου παρείχε συμβουλευτικές υπηρεσίες στον βασιλιά Δαρείο ώστε να τον αποκαταστήσει στην εξουσία των Αθηνών. Συμμετείχε ως σύμβουλος των Περσών και στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ.. Πέθανε την ίδια χρονιά, κατά πάσα πιθανότητα στη Λήμνο, κατά την επιστροφή των ηττημένων Περσών. Προσωπική δράση Τα στοιχεία για τη ζωή του και την προσωπικότητά του προτού γίνει τύραννος είναι ελάχιστα. Και στη συνέχεια υπάρχει αρκετή ασάφεια, επειδή πολλές πολιτικές κινήσεις γίνονταν από κοινού με τον αδελφό του Ίππαρχο. Έτσι δεν υπάρχει τρόπος να αποσαφηνιστεί τι ακριβώς έκανε ο ίδιος μεμονωμένα ούτε μπορεί να εξαχθεί συμπέρασμα για τη βίαιη συμπεριφορά που του καταμαρτυρούν, αν δηλαδή ήταν πάντα στυγνός και τυραννικός και τον συγκρατούσε κάπως ο αδελφός του ή αν ήταν πράος και ευέλικτος, αλλά έχασε την ψυχραιμία του όταν δολοφονήθηκε ο Ίππαρχος και πείσθηκε ότι αντιμετώπιζε συνωμοσία στην οποία συμμετείχαν ακόμα και φίλοι του. Ο Ιππίας αναφέρεται ως νέος μεμονωμένα σε ελάχιστα περιστατικά. Ένα από αυτά δείχνει ότι όσο ζούσε ο πατέρας του, του είχε αναθέσει να ξεκαθαρίσει το Σαρωνικό από τους πειρατές. Συγκεκριμένα κάποια στιγμή ένας νεαρός ερωτεύθηκε την αδελφή του Ιππία και «κλέφτηκαν». Ο νεαρός αυτός ονομαζόταν Θρασυμήδης ή Θρασύβουλος[3] και πήρε την κόρη του Πεισίστρατου για να καταφύγουν στην Αίγινα με πλοίο. Ο Ιππίας έτυχε να περιπολεί με τον στόλο για πειρατές και επειδή το πλοιάριο του Θρασύβουλου κινητό με μεγάλη ταχύτητα το θεώρησε ύποπτο και συνέλαβε το πλήρωμα. Οι άνδρες του Θρασύβουλου δεν λιποψύχησαν ούτε ικέτεψαν και φέρονται να είπαν στον Ιππία «να τους κάνει ό,τι νομίζει». Όταν ο Πεισίστρατος ενημερώθηκε για την ανεύρεση της κόρης του και όλα τα καθέκαστα, ο Ιππίας ή η Τιμώνασσα πρότειναν να εκτελεστεί ο ερωτευμένος απαγωγέας και ο τύραννος διαφώνησε: «αν σκοτώνουμε όσους μας αγαπάνε, τότε τι πρέπει να κάνουμε σε όσους μας μισούν;» φέρεται να είπε. Και εκτιμώντας το θάρρος του νεαρού, του επέτρεψε να παντρευτεί την κόρη του. Ο Ιππίας αναφέρεται σε άλλη μία περίπτωση και συγκεκριμένα στην τρίτη και οριστική επάνοδο του πατέρα του στην Αθήνα, το 546 π.Χ. Τότε ο Πεισίστρατος ζούσε στην Ερέτρια επειδή είχε εξοριστεί από την Αθήνα. Συζήτησε όμως με τους γιους του το μέλλον τους και ο Ιππίας φέρεται να επέμεινε να ανακαταλάβουν την εξουσία στην Αθήνα. Συμβούλεψε[1] τον πατέρα του να συγκεντρώσουν όσα τους χρωστούσαν όλες οι πόλεις που τους είχαν υποχρέωση σε χρήμα και σε άνδρες και να κινηθούν εναντίον του στρατού των Αθηνών, που ίσως πίστευαν ότι δεν θα προέβαλε και σθεναρή αντίσταση. Ο Πεισίστρατος πείσθηκε και έτσι συγκέντρωσαν στρατό και χρήματα από τη Θήβα, το Άργος και τη Νάξο. Ο Πεισίστρατος και οι γιοι του νίκησαν τα αθηναϊκά στρατεύματα στη μάχη της Παλλήνης και αυτή τη φορά η τυραννίδα εδραιώθηκε. Ο οικονομικός κλονισμός της τυραννίδας Κάποιοι πιστεύουν ότι η τυραννίδα κλονίστηκε σημαντικά από την ενέργεια του ερωτικού ζευγαριού, αλλά αυτό παρότι προπαγανδίστηκε πολύ από τους Αθηναίους, δεν φαίνεται να τεκμηριώνεται ιδιαίτερα. Ο φόνος του Ίππαρχου ιστορικά φαίνεται πως μόνον έμμεσα μπορεί να κλόνισε την τυραννίδα, επειδή πιθανολογείται ότι οδήγησε τον Ιππία σε σπασμωδικές κινήσεις. Εντούτοις ο Ιππίας στη συνέχεια αντιμετώπισε μια σειρά από σοβαρά προβλήματα που από μόνα τους αρκούσαν για να τον κλονίσουν και να τον οδηγήσουν σε αδιέξοδες ενέργειες. Όταν πέθανε ο Ίππαρχος, ο Ιππίας ένιωσε πολιτικά και ψυχικά απομονωμένος. Ήταν πεπεισμένος ότι εξυφαινόταν αντιτυραννική συνωμοσία και δεν ήξερε ποιον να εμπιστευτεί. Αυτή η πεποίθησή του, σε συνδυασμό πιθανόν και με την οδύνη για την απώλεια του αδελφού του, αλλά και την αγωνία για την ίδια του την ζωή, τον οδήγησε πράγματι στη λήψη αυστηρότερων μέτρων και όλοι οι ιστορικοί συμφωνούν πως στο εξής η τυραννίδα έγινε σκληρότερη. Παράλληλα όμως ο Ιππίας αντιμετώπιζε και τον επεκτατισμό των Περσών. Αυτό το 513 π.Χ., με την εκστρατεία του Δαρείου στη Σκυθία, είχαν εδραιωθεί στη Θράκη και την ανατολική Μακεδονία, στερώντας τον Αθηναίο τύραννο από το χρυσάφι του Παγγαίου. Ο ετεροθαλής αδελφός του, στο μεταξύ, ο γιος του Πεισίστρατου Ηγησίστρατος, που ήταν από χρόνια τύραννος στο Σίγειο, τώρα πια (από το 514/513 π.Χ. και μετά) εκπροσωπούσε τον περσικό θρόνο και ήταν ουσιαστικά υποτελής των Περσών. Αυτά τα γεγονότα άρχισαν ίσως να τον προβληματίζουν για στενότερη συνεργασία με τους Πέρσες. Επέλεξε τότε να παντρέψει την κόρη του Αρχιδίκη με έναν μη Αθηναίο, τον Αιαντίδη Ίπποκλο, τύραννο της Λαμψάκου, παρότι ήταν ξένος και ο γάμος ήταν υποτιμητικός για τους Πεισιστρατίδες. Ο γάμος έγινε επειδή ο Ιππίας χρειαζόταν περισσότερα ερείσματα στην περσική επικράτεια. Ο Μιλτιάδης τύραννος τότε της Θρακικής Χερσονήσου, θα μπορούσε ως Αθηναίος να αποτελέσει σημείο πολιτικής επιρροής στην Περσία, αλλά αφενός ήταν εχθρικός προς τον ίδιο τον Ιππία λόγω του φόνου του πατέρα του Κίμωνα, αφ ετέρου δεν ήταν τόσο δουλικός προς τους Πέρσες όσο οι Λαμψακηνοί. Συγκεκριμένα όταν οι Πέρσες κατά την προέλασή τους στη Σκυθία (σημερινή Ρουμανία και Ουκρανία) πέρασαν την πλωτή γέφυρα του Δούναβη,, ο Μιλτιάδης ήταν της άποψης οι Ίωνες να συμμαχήσουν με τους Σκύθες και καταστρέψουν τη γέφυρα ώστε να αποκοπεί ο περσικός στρατός. Οι Λαμψακηνοί όμως υποστήριξαν τους Πέρσες, ίσως επειδή οι τελευταίοι μετέφεραν και ομήρους από ιωνικές πόλεις ακριβώς για να φυλάσσουν τα νώτα τους. Στην καθαρά φιλοπερσική στάση των Λαμψακηνών στήριξε μάλλον ο Ιππίας την απόφασή του[15] να δώσει την κόρη του σε έναν από αυτούς. Διάφορα οικονομικά προβλήματα-που δεν ερμηνεύονται αποκλειστικά από την διακοπή εισοδημάτων από το Παγγαίο- οδήγησαν τον Ιππία και σε μια φορομπηχτική πολιτική που του στέρησε ίσως και τα τελευταία λαϊκά ερείσματα που είχε. Αυτή την πολιτική ορισμένοι την αποδίδουν στο μίσος του προς τους πολίτες εξαιτίας του φόνου του αδελφού του, όμως οι υπόλοιπες ενέργειές του δεν δείχνουν κάτι τέτοιο και το πιθανότερο είναι ότι το ταμείο της πόλης ήταν πράγματι προβληματικό. Φορολόγησε πάντως τα μπαλκόνια, τις εξωτερικές σκάλες που οδηγούσαν σε πρώτο όροφο, τις αυλές και όσες πόρτες σπιτιών άνοιγαν προς τα έξω. Χαρακτήρισε όλα τα προαναφερόμενα κρατική περιουσία και είπε στους δημότες ότι τους ανήκε μόνον ό,τι δεν εξείχε από το σπίτι τους. Οι δημότες αναγκάστηκαν τότε για να τα διατηρήσου, να τα αγοράσουν από το κράτος. Παράλληλα φορολόγησε[16] με μεγάλο για την εποχή ποσό τόσο τις γεννήσεις όσο και τους θανάτους –για κάθε θάνατο ή γέννηση στην οικογένειά τους, οι Αθηναίοι έπρεπε να καταβάλλουν (σε σημερινά μέτρα όγκου) ένα λίτρο κριθάρι, άλλο τόσο σιτάρι και έναν ασημένιο οβολό -1/6 της δραχμής. Επίσης προχώρησε με ανορθόδοξο τρόπο στην υποτίμηση του νομίσματος υποσχόμενος ότι θα κυκλοφορήσει νέα κέρματα –πήρε όλα τα παλιά σε χαμηλότερη τιμή και μετά επανακυκλοφόρησε τα ίδια. Άλλο μέτρο που φέρεται να πήρε ήταν μάλλον υπέρ των ολιγαρχικών. Συγκεκριμένα τους πρότεινε αντί να πληρώσουν ως όφειλαν ένα μεγάλο ποσό για χορηγία τριήρεως ή για άλλο μεγάλο έργο, να καταθέσουν ένα ποσό μικρότερο από αυτό στο ταμείο του κράτους και να γραφτεί το όνομά τους ως χορηγών[16] –δηλαδή εκείνοι γράφονταν ως χορηγοί δίνοντας λιγότερα χρήματα από το κανονικό, το κράτος (ή ο ίδιος ο Ιππίας) συγκέντρωνε μετρητά και η πραγματική χορηγία (τριήρης ή συσσίτια) όμως δεν πραγματοποιείτο. .http://el.wikipedia.org/wiki Ίππαρχος Ο Ίππαρχος ήταν αδελφός του Ιππία και γιος του τυράννου Πεισίστρατου, ένας εκ των δύο Πεισιστρατιδών που κυβέρνησαν την Αθήνα μετά το 527 π.Χ. Ο Ίππαρχος δολοφονήθηκε το καλοκαίρι του 514 π.Χ. από το ερωτικό ζεύγος Αρμόδιου και Αριστογείτονα, όταν ήταν μεσήλικας -η χρονολογία γέννησής του δεν είναι γνωστή. Στον Ίππαρχο αποδίδονται πολλά δημόσια έργα και πολιτιστικές πρωτοβουλίες του διαστήματος 527-514 π.Χ. Δεν είναι τεκμηριωμένο αν στο διάστημα της κυβέρνησης των Πεισιστρατιδών είχε τον πρώτο λόγο στα πολιτικά εκείνος ή ο αδελφός του, εντούτοις οι περισσότεροι ιστορικοί[1][2][3] πιστεύουν ότι ο πολιτικός νους ήταν μάλλον ο Ιππίας. Δράση Στον Ίππαρχο αποδίδονται πολλά έργα διακόσμησης των Αθηνών αλλά και διάνοιξη οδών, όπως και Έρμες με αποφθέγματα του ιδίου. Επίσης του αποδίδεται η συγκέντρωση χρησμών που φύλαγε μυστικούς σε κρύπτη της Ακροπόλεως είτε επειδή τους θεωρούσε κρατικά μυστικά είτε επειδή δεν ήθελε να διαρρεύσουν. Επίσης επιμελήθηκε συλλογή ελεγειών και πολλών ποιημάτων, είχε δε για ένα διάστημα υπεύθυνο της συλλογής αυτής τον Ονομάκριτο, τον οποίο όμως εξόρισε όταν του είπαν ότι τον συνέλαβαν επ αυτοφώρω να παραποιεί ελεγείες και χρησμούς. Στον Ίππαρχο αποδίδεται ο περαιτέρω εμπλουτισμός της σημαντικής βιβλιοθήκης του Πεισίστρατου. Με μέριμνα του Ίππαρχου κλήθηκαν επίσης στην Αθήνα o λυρικός ποιητής Λάσος της Ερμιόνης και ίδρυσε σχολή διθυραμβικής ποίησης –μαθητής του ήταν ο Πίνδαρος. Ο Ίππαρχος επίσης κάλεσε από την Κέα και φιλοξένησε υπό την προστασία του τον Σιμωνίδη τον Κείο, τον ποιητή Ανακρέοντα τον Τήιο, τον ελεγειακό ποιητή Θέογνι και άλλους. http://el.wikipedia.org/wiki Αγαθοκλής Ο Αγαθοκλής ήταν τύραννος των Συρακουσών και βασιλιάς της Σικελίας. Γεννήθηκε το 361 π.Χ., έγινε τύραννος το 317 π.Χ. και βασιλιάς το 304 π.Χ. Πέθανε το 289 π.Χ., σε ηλικία 72 ετών -κατ' άλλους, τον δηλητηρίασαν και κατ' άλλους, πέθανε από καρκίνο του στόματος. Υπήρξε αμφιλεγόμενη προσωπικότητα και ελάχιστα δημοφιλής μεταξύ των ιστορικών, γιατί οι περισσότεροι δέχονται ότι μετήλθε όλα τα μέσα για να ξεφύγει από τη μοίρα του απλού κεραμέα και να γίνει στρατηγός, τύραννος και βασιλιάς. Εντούτοις ακόμα και οι επικριτές του,[1] του αναγνωρίζουν ότι ήταν ένας από τους τελευταίους σημαντικούς εκπροσώπους του ελληνικού κόσμου στην Κάτω Ιταλία και ότι κατάφερε να την διοικήσει και να την κρατήσει ανεξάρτητη, σε μια εποχή μεταίχμιο μεταξύ του ελληνικού παρελθόντος και του ρωμαϊκού μέλλοντός της. Στρατηγός με απόλυτη εξουσία Εκείνα τα χρόνια πάντως στις Συρακούσες, μια πόλη περίπου 40.000 ανθρώπων, η δημοκρατία λειτουργούσε κάπως ανορθόδοξα, Η πρώτη του ενέργεια ήταν ο αναδασμός της γης των ολιγαρχικών, την οποία κατάσχεσε και διένειμε σε ακτήμονες πολίτες. Η δεύτερη ήταν να χαρίσει τα χρέη όλων των πολιτών. Στη συνέχεια στράφηκε στην ανασυγκρότηση των οικονομικών της πόλης, στην παραγωγή όπλων και στη ναυπήγηση μεγάλου στόλου. http://el.wikipedia.org/wiki Απαντήσεις Στο παρελθόν παρατηρήσαμε πολλά τυραννικά καθεστώτα να αναπτύσσονται και πολλούς τυράννους να επικρατούν. Ωστόσο ποτέ δεν συνέβη το ίδιο με το καθεστώς των τριάκοντα τυράννων. Σε αντίθεση με οποιοδήποτε άλλο καθεστώς που έχουμε παρατηρήσει οι τριάκοντα τύραννοι δεν εξουσίαζαν απλώς αλλά κυριαρχούσαν πάνω στο λαό. Μελετώντας παλαιότερα τυραννικά καθεστώτα βλέπουμε ότι κανένας άλλος τύραννος δεν φερόταν με τέτοιο απάνθρωπο τρόπο. Αρκετοί τύραννοι έκαναν πολλά έργα χρήσιμα για την πόλη τους και βοήθησαν στην ανάπτυξή της. Αν και μπορεί να διέπραξαν πολλά αδικήματα παρατηρούμε την αγάπη τους όχι μόνο για την εξουσία αλλά και για την πόλη τους. Παραδείγματος χάρη: 1. Ο Πεισίστρατος Στο διάστημα της διακυβέρνησής του σπάνια εφάρμοζε στυγνή τυραννία και φρόντιζε να κρατά πολιτικές ισορροπίες μη καταλύοντας όλους τους θεσμούς. Εντούτοις με πολλούς τρόπους παρακώλυε την πραγματική λειτουργία της δημοκρατίας και ήλεγχε όλους τους μηχανισμούς της εξουσίας, παίρνοντας κατά καιρούς και ακραία, σαφώς τυραννικά μέτρα. 2. Ο Πολυκράτης Κατά τη διάρκεια της τυραννίας του, ο Πολυκράτης έκανε πολλά σπουδαία έργα στη Σάμο. Έφερε από τα Μέγαρα τον υδραυλικό Ευπαλίνο, ο οποίος κατασκεύασε το «Ευπαλίνειο όρυγμα» που ύδρευε με ασφάλεια την πόλη σε περίπτωση πολιορκίας. Περιτείχισε την ακρόπολη Αστυπάλαια, όπου έχτισε το πλούσιο ανάκτορο του. Επί ημερών του ακόμη, ανεγέρθηκε το Ηραίον, ο μεγαλύτερος ελληνικός ναός που είχε δει ο Ηρόδοτος. Στα ανάκτορά του έμειναν οι λυρικοί ποιητές Ανακρέων και Ίβυκος. 3. Ο Ίππαρχος επιμελήθηκε συλλογή ελεγειών και πολλών ποιημάτων, είχε δε για ένα διάστημα υπεύθυνο της συλλογής αυτής τον Ονομάκριτο, τον οποίο όμως εξόρισε όταν του είπαν ότι τον συνέλαβαν επ αυτοφώρω να παραποιεί ελεγείες και χρησμούς. Στον Ίππαρχο αποδίδεται ο περαιτέρω εμπλουτισμός της σημαντικής βιβλιοθήκης του Πεισίστρατου. 4. Μία από της ενέργειες του Αγαθοκλή ήταν ο αναδασμός της γης των ολιγαρχικών, την οποία κατάσχεσε και διένειμε σε ακτήμονες πολίτες. Η δεύτερη ήταν να χαρίσει τα χρέη όλων των πολιτών. Στη συνέχεια στράφηκε στην ανασυγκρότηση των οικονομικών της πόλης, στην παραγωγή όπλων και στη ναυπήγηση μεγάλου στόλου. Όπως παρατηρούμε (αν και πιο πάνω αναφέρθηκαν και αρκετά αδικήματα των συγκεκριμένων τυράννων) όλοι προσπάθησαν και κατάφεραν να δημιουργήσουν αρκετά έργα τα οποία βοήθησαν στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη των πόλεων όπου κυβερνούσαν. Οπότε ωφέλησαν την πόλη τους! Οι τριάκοντα όμως ούτε έργα δημιούργησαν ούτε την πόλη τους ωφέλησαν. Οι μοναδικές ενέργειες στις οποίες προενέργησαν ήταν η βία, η αδικία, η καταστροφή της πόλης και των πολιτών, η άδικη κατάσχεση και δήμευση περιουσιών αθώων ανθρώπων, ο εκβιασμός του κόσμου και των δικαστών, τα εγκλήματα και η δολοφονίες ακόμα και των ευνοουμένων τους (Θηραμένης), και τέλος η ύβρη προς τους θεούς και η ασέβεια μπροστά σε έναν ικέτη. Συμπερασματικά : Όλοι οι τύραννοι αγάπησαν την πόλη τους, αν και πήραν παράνομα την εξουσία, δεν νοιάστηκαν μόνο για αυτήν αλλά και για τους συμπολίτες τους. Οι τριάκοντα το μοναδικό πράγμα για το οποίο ενδιαφέρονταν ήταν η εξουσία, η κτίση των ανθρώπων και της πόλης, ενώ τα μοναδικά δημιουργήματα τους ήταν η ανασφάλεια , ο φόβος η απελπισία, η απόγνωση και η αποξένωση. Ο λόγος για τον οποίο φέρθηκαν έτσι είναι απλός. Για αυτούς ήταν ο μόνος τρόπος εδραίωσης της εξουσίας τους, και ο μόνος τρόπος να μείνουν εξουσιαστές για πάντα. Που κατά την γνώμη σας οφείλεται η σκληρότητα των πράξεων τους; Προβείτε σε μία σύγκριση του καθεστώτος των Τριάκοντα και της Αθηναϊκής δημοκρατίας της εποχής εκείνης. Υπήρχαν περιπτώσεις άσκησης βίας επί περιόδου δημοκρατίας; (π.χ. των Αθηναίων απέναντι στους συμμάχους τους;) Υπαγορεύονταν από τους ίδιους λόγους με εκείνους των Τριάκοντα; Σε ποια από τις δύο παραπάνω περιπτώσεις υπήρχε μεγαλύτερη ωμότητα και γιατί; Η Δημοκρατία είναι το μέγιστο πολιτειακό επίτευγμα της Αρχαίας Ελλάδος, κατά παγκόσμια παραδοχή και ομολογία. Η γέννησή της, όσο και αν αυτό φαίνεται παράδοξο, έλαβε χώρα στην Σπάρτη. «Του μενδήμου θρασυνομένου…» Όμως, η καταξίωσή της ως πολιτεύματος πραγματώθηκε στην Αθήνα. Εκεί οργανώθηκε και αναπτύχθηκε συστηματικά δημιουργώντας το μεγαλείο των Αθηνών. Είχε προετοιμασθεί βέβαια με την νομοθεσία του Σόλωνος, θεμελιώθηκε από τον Κλεισθένη, δικαιώθηκε με τις νίκες στους Μηδικούς Πολέμους, στερεώθηκε με το πρόγραμμα του Θεμιστοκλή και έφθασε στο απόγειό της υπό την εμπνευσμένη ηγεσία του Περικλή. Είναι αλήθεια, πως από την εποχή του Σόλωνος είχαν ξεκινήσει τα πρώτα βήματα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ασθενέστερων πολιτών. Κυριότερο από αυτά ήταν η σεισάχθεια. Δηλαδή κατήργησε τις υποθήκες κτημάτων και την δουλεία για χρέη, όπως επίσης προχώρησε στο σβήσιμο των εκκρεμών χρεών των μικροαγροτών. Νέα καινοτομία ήταν και ίδρυση της Βουλής των τετρακοσίων, εκατό από κάθε φυλή, η οποία προετοίμαζε ως προβουλεύματα τα σχέδια νόμων για συζήτηση από την Εκκλησία του Δήμου. Κατά συνέπεια αφαιρέθηκε μία σημαντική δικαιοδοσία από το παλαιό αριστοκρατικό δικαστήριο του Αρείου Πάγου. Ο Σόλων ακόμη έβαλε και την τέταρτη κοινωνική τάξη τους Θήτες στην Εκκλησία του Δήμου. Αλλά και για την προστασία των απλών πολιτών, από τυχόν αυθαίρετες πράξεις των αρχόντων θέσπισε κατά πρώτον την εισαγγελία και κατά δεύτερον την έφεση. Η μεν εισαγγελία έδινε στον καθένα το δικαίωμα να καταφεύγει στο δικαστήριο προς υπεράσπιση οιουδήποτε αδικούμενου. Η έφεση δε, αφορούσε αποφάσεις των δικαστηρίων. Ίδρυσε επίσης και το λαϊκό δικαστήριο της Ηλιαίας. Όμως ο σπουδαίος αυτός Νομοθέτης προσέδωσε στο πολίτευμα καθαρά τιμοκρατικό χαρακτήρα, διαχωρισμό δηλαδή σε τάξεις ανάλογα με το εισόδημα. Τα αξιώματα δίνονταν ανάλογα προς την τάξη, στην οποία ανήκε ο κάθε πολίτης. Μόνον οι δύο πρώτες τάξεις, των πεντακοσιο μεδίμνων και των τριακοσιο μεδίμνων (ιππέων) μπορούσαν να εκλέξουν τους δικαστές. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, ο Σόλων αναμόρφωσε τους πολιτειακούς θεσμούς των Αθηνών και προώθησε, μέχρι ενός ορισμένου σημείου, τα δημοκρατικά ιδεώδη με την συμμετοχή όλων των Αθηναϊκών τάξεων στις συνελεύσεις της Εκκλησίας του Δήμου. Καινοτομίες και πλεονεκτήματα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας Εκείνος όμως, που θεμελίωσε το Δημοκρατικό Πολίτευμα στην Αθήνα ήταν ο Κλεισθένης. Γιος του Μεγακλέους και της Αγαρίστης, κόρης του τυράννου της Σικυώνος Κλεισθένη, καταγόταν από το γένος των Αλκμεωνίδων. Η νομοθεσία του έδωσε περισσότερη ώθηση στις δημοκρατικές αρχές από την αντίστοιχη του Σόλωνα, ξεπερνώντας την μετριοπάθεια που τη χαρακτήριζε. Για να εξουδετερώσει τη δύναμη των ευγενών, που στηρίζονταν στην διαίρεση της Αττικής σε τέσσερις φυλές, καινοτόμησε αφού προέβη σε νέα διαίρεση των Αθηναίων πολιτών σε δέκα νέες φυλές, με ονόματα τοπικών ηρώων. Οι ίδιες υποδιαιρέθηκαν σε τριάντα τριττύες και σε εκατό δήμους. Οι τριττύες είχαν χωρισθεί ανά δέκα, για κάθε μία από τις τρεις ζώνες που αποτελούσαν γεωγραφικά την Αττική, δηλαδή, το Άστυ, η Μεσογαία και η Παραλία. Κάθε μία από αυτές τις φυλές απαρτίζονταν από τρεις τριττύες, μία του Άστεως, μία της Παραλίας και μία της Μεσογαίας, καθώς και από δέκα Δήμους. Εκτός όμως αυτού του μέτρου, έδωσε το δικαίωμα του Αθηναίου πολίτη, και κατ΄ επέκταση τα ίδια πολιτικά δικαιώματα με τους υπολοίπους Αθηναίους, σε πολλούς μετοίκους και απελεύθερους (δούλοι που είχαν αποκτήσει την ελευθερία τους). Η ένταξη λοιπόν αυτών που ονομάσθηκαν Νεοπολίτες , κατά τον Αριστοτέλη, στο πολιτικό σώμα των Αθηνών αποτέλεσε αναμφισβήτητα μία άκρως ριζοσπαστική κίνηση, αδιανόητη έως τότε. Με αυτόν τον τρόπο διασπάστηκε η συνοχή των τοπικών και ταξικών συμφερόντων, ιδίως των παραδοσιακών αριστοκρατικών φατριών, προς όφελος του κοινού συμφέροντος και της δημοκρατικής ισοπολιτείας, η οποία επρόκειτο να αποτελέσει την μεγαλύτερη πολιτική επίτευξη της Αθηναϊκής πολιτείας. Ακόμη από τις δέκα φυλές όρισε να εκλέγονται οι Δέκα στρατηγοί (Αρχή ιδρυθείσα επί των ημερών του), οι Εννέα άρχοντες, οι πεντακόσιοι Βουλευτές αντί των τετρακοσίων της Σολώνειας Βουλής (πενήντα από κάθε φυλή), και τα ορκωτά δικαστήρια της Ηλιαίας. Κάθε φυλή, αντιπροσωπευόμενη από τους πενήντα βουλευτές της, ασκούσε την εξουσία επί ένα δέκατο του έτους ως πρυτανεύουσα. Επιπροσθέτως άλλαξε τον τρόπο ανάδειξης των Βουλευτών και των περισσοτέρων αρχόντων, όχι δια της εκλογής, αλλά με κλήρωση, για ενιαύσιο θητεία και μη ανανεώσιμη Αδυναμίες του αθηναϊκού δημοκρατικού πολιτεύματος Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, όμως παρουσίαζε και αρκετές αδυναμίες. Θα αναφερθούμε, καταρχάς, στον πλήρη αποκλεισμό από τα κοινά ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού, των γυναικών. Στερούνταν παντελώς τα πολιτικά τους δικαιώματα . Απαγορεύονταν να χειρίζονται οι ίδιες τις υποθέσεις τους. Έπρεπε υποχρεωτικά να εκπροσωπούνται από τον Κύριό τους. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, πως η θέση τους στην Αθηναϊκή Κοινωνία ήταν καθαρά διακοσμητική. Αλλά και η θέση των μετοίκων, δεν ήταν και η καλύτερη δυνατή. Υποχρεούνταν σε εισφορά, το ονομαζόμενο και Μετοίκιον. Πάραυτα δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα. Είναι αλήθεια βέβαια ότι, ο Κλεισθένης ενσωμάτωσε πολλούς μετοίκους στον Αθηναϊκό κορμό, δίνοντας τους τα δικαιώματα του Αθηναίου πολίτη (Νεοπολίτες). Από τότε όμως, ελάχιστοι πήραν την Αθηναϊκή υπηκοότητα. Ακόμα και μετά την παλινόρθωση της δημοκρατίας το 403 π.χ, την αρνήθηκαν σε όσους βοήθησαν για την επαναφορά της. Ο ίδιος ο Λυσίας γεύτηκε το πικρό ποτήρι αυτής της άρνησης. Ο ρόλος των μετοίκων συνεπώς περιέκλειε μόνον υποχρεώσεις και καθόλου πολιτικά δικαιώματα. Ο θεσμός της δουλείας τώρα ήταν αποδεκτός σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο, ως η κινητήριος δύναμη της οικονομίας και κατ΄επέκταση της κοινωνίας. Από τον κανόνα αυτό δεν εξαιρείτε ο Ελληνικός κόσμος, το ίδιο και η Δημοκρατική Αθήνα. Βεβαίως, απαγορεύονταν η κακομεταχείρισή τους και είχαν δικαίωμα να ζητήσουν ασυλία σε κάθε τέτοια περίπτωση. Η καταγγελία κάθε πολίτη προς τούτο λεγόταν Γραφή Ύβρεως και ήταν ποινικά κολάσιμη αν αποδεικνύονταν. Η κάπως πιο ήπια μεταχείρισή τους, δίνει την εξήγηση στο γιατί δεν έγιναν εξεγέρσεις από μέρους τους. Δεν έπαυαν όμως να είναι αυτό που χαρακτηρίζονταν, δούλοι και όχι ελεύθεροι. Ακόμη και όταν κέρδιζαν την ελευθερία τους, ως απελεύθεροι πλέον, μετατρέπονταν σε μετοίκους. Ωστόσο, ο κύριος φορέας της εξουσίας στην Αθήνα, η Εκκλησία του Δήμου, ήταν κυριολεκτικά ανεξέλεγκτη. Αυτό περιέκλειε κάποιους κινδύνους, όπως το να παρασυρθεί σε λάθος αποφάσεις. Ορισμένοι επιδέξιοι αγορευτές με σκοπό κατά βάση την προσωπική τους ανάδειξη και προβολή, μπορούσαν κάλλιστα να πείσουν το εκστασιασμένο πλήθος. Τέτοια παραδείγματα, όπως του Κλέωνος, καθώς και η καταδίκη των στρατηγών μετά την νικηφόρα ναυμαχία των Αργινουσών, αποδεικνύουν αυτήν την αδυναμία του συστήματος. Πέρα όμως από τις αδυναμίες που παρατηρήθηκαν στο εσωτερικό της παρατηρήσαμε ότι η δημοκρατία ίσχυε μόνο για την ίδια και όχι για τους συμμάχους της. Αναγνωρίσαμε ότι η συμπεριφορά της Αθηνάς απέναντι στους συμμάχους πολλές φορές παρουσιαζόταν ως τυραννική και ολιγαρχική αφού είδαμε άπειρες φορές την Αθήνα να απειλεί , στην κυριολεξία να κρατάει τους συμμάχους τις μέσο των όπλων και προ πάντων της βίας. Τέτοιες περιπτώσεις και παραδείγματα βίας απέναντι στους συμμάχους είναι και τα ακόλουθα παρμένα από την περίοδο της Δηλιακής συμμαχίας: Η Νάξος προσπάθησε να αποχωρήσει από τη συμμαχία περίπου το 470/467 π.Χ αλλά δέχθηκε επίθεση από τους Αθηναίους και αναγκάστηκε να παραμείνει μέλος. Παρόμοια τύχη είχε και η Θάσος μετά την προσπάθεια της να αποχωρήσει από την συμμαχία το 465 π.Χ. Ο Θουκυδίδης δεν δίνει άλλα παραδείγματα, αλλά σύμφωνα με αρχαιολογικές πηγές είναι πιθανό ότι υπήρχαν και άλλες εξεγέρσεις τα επόμενα χρόνια.[54] Ο Θουκυδίδης μας δίνει να καταλάβουμε ότι η συμπεριφορά των Αθηναίων στην κατάπνιξη τέτοιων εξεγέρσεων οδήγησε στην ηγεμονία της Αθήνας, και τελικά στη μετάβαση από τη Δηλιακή Συμμαχία σε Αθηναϊκή Ηγεμονία. (http://el.wikipedia.org/wiki/) Τα εξωτερικά θέματα λοιπόν ο Δήμος τα χειρίζονταν με περισσή επιπολαιότητα. Αποτέλεσμα αυτής ήταν η αλαζονική συμπεριφορά προς τους συμμάχους, την οποία και πλήρωσαν ακριβά τελικά, όπως και η Σικελική εκστρατεία, όπου απεδείχθη πως δίχως την ηγεσία του Αλκιβιάδη, τον οποίο εντελώς ανόητα ανακάλεσαν, ο Αθηναϊκός στρατός και στόλος συνετρίβει. Εκτός αυτών, όμως, παρατηρείται μία μεγάλη κατάχρηση του θεσμού του οστρακισμού. Μεγάλα ονόματα, θεμελιωτές της Αθηναϊκής ισχύος, όπως ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης, ο Κίμων, έπεσαν θύματα των πολιτικών παιχνιδιών μεταξύ των δημοκρατικών από την μία και των ολιγαρχικών από την άλλη. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν ο εξοστρακισμός του Υπερβόλου το 417 π.χ, κατόπιν μυστικής συμφωνίας Αλκιβιάδη και Νικία. Από το έτος αυτό, λοιπόν, παύει να ισχύει. Οι πολιτικές διαμάχες από εδώ και πέρα, θα βρουν πρόσφορο έδαφος στις αίθουσες των δικαστηρίων. Μέσω των κατηγοριών της Εισαγγελίας και της Γραφής Παρανόμων θα επιχειρηθεί η πολιτική εξόντωση των αντιπάλων. Η κατάσταση αυτή, βέβαια, θα ευνοηθεί και από το γεγονός ότι, οι ποινές προς τους ίδιους τους κινήσαντες τους δικαστικούς αγώνες, στην περίπτωση που οι ισχυρισμοί τους αποδεικνύονταν αστήρικτοι και αβάσιμοι, ήταν πολύ μικρές. Τότε είναι που θα αναδειχθούν οι περίφημοι ρήτορες του 4ου π.χ αιώνος, όπως ο Δημοσθένης και ο Αισχίνης. Συμπεράσματα Σε τελική ανάλυση, λοιπόν, η Δημοκρατία αποτέλεσε πράγματι ένα μοναδικό φαινόμενο στον αρχαίο κόσμο. Ως προϊόν ανθρώπινης νόησης, ασφαλώς και δεν ήταν τέλειο. Παρουσίαζε διάφορα ελαττώματα, όπως και αρκετά προβλήματα. Η στέρηση της δυνατότητας του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, καθώς και η έλλειψη πολιτικής βούλησης για τις γυναίκες, τους μετοίκους και τους δούλους είναι σίγουρα κατακριτέα. Αξίζει πάντως να επισημανθεί πως, η θέση τους στην Αθηναϊκή κοινωνία ήταν πολύ καλύτερη (επειδή αισθάνονταν ασφάλεια και είχαν νομική κάλυψη), σε σύγκριση με άλλες κοινωνίες της εποχής, ακόμη και μεταγενέστερες, όπως η Ρωμαϊκή. Η Δημοκρατία, φυσικά, κινδύνευσε και από την υπερβολική έπαρση του Δήμου, που ευεπηρέαστος καθώς ήταν, έφερε αρκετές φορές με διάφορες καταστροφικές αποφάσεις του (ιδιαίτερα στην εξωτερική πολιτική), την Αθήνα σε μειονεκτική θέση. Η υπερβολική εκμετάλλευση, των ίδιων των όπλων που παρείχε το πολίτευμα για την ασφάλειά του, όπως ο οστρακισμός και αργότερα οι δίκες από διάφορους τυχοδιώκτες, συκοφάντες, δημαγωγούς, οδήγησε στα πρόθυρα της εξάντλησης το ίδιο το σύστημα διακυβέρνησης. Τα κινήματα του 411 και 404 δείχνουν ακριβώς μία προσπάθεια της πόλης να ξεφύγει από όλα αυτά, οδηγώντας όμως παράλληλα σε εντελώς αντίθετες ατραπούς. Το πολίτευμα όμως άντεξε, κι αυτό γιατί είχε γερά θεμέλια. Φάνηκε, βεβαίως, περίτρανα με τη σχεδόν άμεση καταστολή και των δύο αυτών κινημάτων από τον ίδιο το λαό. Ένα βασικό ατού που είχε η Δημοκρατία, ήταν, πως στηρίζονταν σε κυβέρνηση νόμων και όχι προσώπων. Εξάλλου η σύσταση της επιτροπής των Νομοθετών αποσκοπούσε στο να καταγραφούν, να διαχωριστούν αλλά και να εξετασθεί εάν έρχονταν μεταξύ τους σε σύγκρουση οι νόμοι. Είναι προφανές, πως ο σαφής και δίκαιος νόμος αποτελούσε τον στυλοβάτη της Δημοκρατίας. Μίας Δημοκρατίας άμεσης, πραγματικής, η οποία έδινε κύρος και στον πιο απλό πολίτη, με το να του παρέχει αφειδώς το δικαίωμα να άρχει, αλλά να του δείχνει και πώς να άρχεται