Ο Διονύσιος Σολωμός ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια στην Ιταλία έκανε την πρώτη του απόπειρα εμφάνισης στο χώρο της λογοτεχνίας, γράφοντας ποιήματα στα ιταλικά κάτω από τον τίτλο Rime improvissate. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του και ερχόμενος στην Ελλάδα, στην προσπάθειά του να ασκηθεί στην ελληνική γλώσσα διάβασε- μεταξύ των άλλων- τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς, τα θρησκευτικά κείμενα, την κρητική λογοτεχνία και τα δημοτικά τραγούδια. Από την άλλη, η επίδραση που άσκησε πάνω του ο πρώτος του δάσκαλος Rossi, αλλά και το κίνημα του Ρομαντισμού στιγμάτισαν το Σολωμό, κάτι που είναι εμφανές και στο έργο του.
Ο Κρητικός του Σολωμού, λοιπόν, έργο δραματικό, αφηγηματικό, λυρικό και συγκεκριμένα ο κεντρικός του ήρωας, ο ναυαγός κρητικός, το σκηνικό δηλ. η θάλασσα, οι αντιμαχόμενες δυνάμεις της φύσης και, από την άλλη, το ερωτικό στοιχείο και η σχέση του με την αρραβωνιαστικιά του, όλα αυτά θυμίζουν έντονα- όπως και πολλοί μελετητές έχουν παρατηρήσει- το γνωστό αρχαιοελληνικό μύθο με την Ηρώ και το Λέανδρο.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Ηρώ υπήρξε ιέρεια της Αφροδίτης και κατοικούσε στη Σηστό, κοντά στον Ελλήσποντο. Ο Λέανδρος κατοικούσε στην Άβυδο, μια πόλη νότια της αρχαίας πόλης Λαμψάκου (συμμάχου των Αθηνών), στα στενά του Ελλησπόντου. Οι δύο νέοι ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλο και κάθε βράδυ ο Λέανδρος διέσχιζε κολυμπώντας τον Ελλήσποντο για να συναντήσει την αγαπημένη του. Η Ηρώ, με τη βοήθεια της τροφού της, άναβε κάθε βράδυ έναν πυρσό, ώστε ο φως του να βοηθά το Λέανδρο προκειμένου να μην χάσει το δρόμο. Το ζευγάρι, όμως, όταν έφτασε ο χειμώνας για να μην τεθεί η ζωή του Λέανδρου σε κίνδυνο κολυμπώντας στην τρικυμισμένη θάλασσα, συμφώνησε να ξανασυναντηθεί με τον ερχομό της Άνοιξης. Η Ηρώ, όμως, το επόμενο βράδυ ξανάναψε τον πυρσό είτε από συνήθεια, είτε διότι λησμόνησε την υπόσχεση που είχαν δώσει. Ο Λέανδρος, παρασυρόμενος, πίστεψε πως το άναμμα του πυρσού μεταφράζεται σε κάλεσμα από την πλευρά της αγαπημένης του. Έτσι, πέφτει στη θάλασσα για να φτάσει κολυμπώντας στην Ηρώ. Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες, όμως, δε στάθηκαν σύμμαχος στο Λέανδρο, ο οποίος πνίγηκε και ξεβράστηκε από το κύμα.
Το δράμα αυτό με το ερωτευμένο ζευγάρι κίνησε το ενδιαφέρον πολλών λογοτεχνών. Ήδη τον 5ο μ.Χ αι. ο Μουσαίος γράφει "τα καθ' Ηρώ και Λέανδρον". Για το ποίημα αυτό βλ και την ιστοσελίδα:http://users.uoa.gr/~nektar/history/tributes/ancient_authors/Musaeus/hrw_kai_leandros.htm
Από το ευρωπαϊκό πνευματικό στερέωμα τόσο ο λόρδος Μπάυρον, όσο και ο Friedrich Schiller έγραψαν ποιήματα, εμπνευόμενοι από το δράμα του Λέανδρου και της αγαπημένης του.
Παρατίθεται εδώ η πρώτη στροφή της μπαλάντας του Schiller:
Hero und Leander
Friedrich Schiller
Seht ihr dort die altergrauen
Schlösser sich entgegenschauen,
Leuchtend in der Sonne Gold,
Wo der Hellespont die Wellen
Brausend durch der Dardanellen
Hohe Felsenpforte rollt?
Hört ihr jene Brandung stürmen,
Die sich an den Felsen bricht?
Asien riß sie von Europen;
Doch die Liebe schreckt sie nicht.
Σε ποια συμπεράσματα θα οδηγούσε η σύγκριση του "Κρητικού" του Σολωμού και του μύθου με την Ηρώ και το Λέανδρο;
Στη φωτογραφία αριστερά: ο Λέανδρος νεκρός δίπλα στη θάλασσα, δεξιά: ο Schiller.
πηγή φωτογραφιών: wikipedia και www.hellenica.de.
